ریچارد فرای دلشیفته ی تاریخ و فرهنگ ایران

تهران-ایرنا-«ریچارد فرای» ایرانشناس آمریکایی از آن رو برای ایرانیان شناخته شده است که نیمی از عمر خویش را به تحقیق، نوشتن و تدریس در حوزه ی مطالعات ایران و ایران شناسی صرف کرد؛ مردی که نه فقط پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران بلکه شیفته و دلباخته ی آن بود.

فرای در بیان زندگی خود می گوید: «همان طور که 99 درصد ژن های همه انسانها تقریباً یکسان هستند، مردم سراسر دنیا نیز آرزوها و امکانات یکسانی دارند و تفاوت آنها در اصل تفاوت های فرهنگی است»(1)

ریچارد نلسون فرای (Richard Nelson Frye) اندیشمندی که تلاش کرد تاریخ ایران را به جهانیان عرضه کند در 10 ژانویه ی 1920 میلادی (1299 خورشیدی) در خانواده یی سوئدی تبار در ایالت آلابامای آمریکا متولد شد.در نوجوانی با مطالعه ی داستان های تاریخی به شرق و تاریخ آن علاقه مند شد و به همین دلیل همزمان با تحصیل در رشته ی فلسفه در دانشگاه «ایلینوی» در رشته ی تاریخ نیز به تحصیل پرداخت و زبان عربی و ترکی و هنرهای اسلامی را آموخت. در آنجا با «آلبرت اومستد» از استادان برجسته ی تاریخ در آمریکا آشنا شد و مجذوب سخنان او درباره کشفیات جدید موسسه «شرق شناسی» آمریکا در «تخت جمشید» شد و مطالعات خود را در این زمینه دنبال کرد.

فرای از دانشگاه «هاروارد» در رشته ی خاور شناسی درجه ی دکترا گرفت. او رساله ی خود را در مورد «بخارا در قرون وسطی» نوشت. وی از سال 1948 تا 1990 عضو هیات علمی دانشگاه هاروارد بود و به عنوان استاد میهمان در کشورهای مختلف به تدریس پرداخت و از جمله از سال 1970 تا 76 استاد میهمان دانشگاه شیراز بود. فرای بنیانگذار کرسی مطالعات ایرانی در دانشگاه های «کلمبیا» و هاروارد بود و نوشته های فراوانی درباره ی تاریخ ایران داشت.

علایق پژوهشی فرای علاوه بر مطالعات در زمینه ی تاریخ ایران به حوزه های روم شرقی، قفقاز و تاریخ عثمانی نیز تسری یافت. ایشان در هنر اسلامی، تصوف و باستان شناسی نیز صاحبنظر بود. وی زبان پارسی باستان، پارسی سده های میانه، فارسی امروزی، عربی و ترکی را مطالعه کرد و حتی برای شناخت زبان چینی نیز وقت صرف کرد.(2)

تعداد آثار وی در حوزه ی نویسندگی، ترجمه و ویرایش 16 کتاب است. از مهمترین آثار وی می توان از «ایران بزرگ» نام برد که در سال 2005 منتشر شد. «پرشیا» در سال 1969، «متدولوژی جدید در ایران شناسی» به زبان آلمانی در سال 1974، «دوران طلایی ایران: اعراب در شرق» در سال 1988 شماری از آثار وی درباره ی ایران و ایران شناسی است.



***فرای و ایران

فرای علاوه بر تالیف آثار برجسته ی تاریخی و بنیان گذاری کرسی های مطالعاتی در دانشگاه های مطرح آمریکایی، یک نقطه ی تمایز با دیگر تاریخ شناسان و محققان حوزه ی ایران شناسی داشت که به او شخصیتی متمایز و خاصی می داد و آن چیزی نبود جز تعلق خاطر به ایران، هویت ، فرهنگ و زبان ایرانی. به عبارتی دیگر او نه فقط یک پژوهشگر درباره ی تاریخ و فرهنگ ایران بود بلکه خود شیفته و علاقه مند به درون مایه های آن بود.

این ایران شناس پُرکار درباره ی دوره های گوناگون تاریخ ایران از جمله تاریخ هخامنشیان، پارتیان٬ ساسانیان، سامانیان و تیموریان کتاب و مقاله دارد. وی همچنین در ادیان ایرانی (میترایی٬ زروانی٬ زردشتی، مانوی و مزدکی) تحقیق کرده و نقدهایی نوشته است. او در پژوهش های خود به انواع منابع تاریخی ایران٬ از سنگ نوشته ها و سکه ها گرفته تا متون اوستایی و پهلوی٬ توجه داشته است.(3)

فرای گذشته ی ماوراء النهر را بیشتر از هر کس دیگر می شناخت و در منطقه از اعتبار و وجهه ی علمی بالایی برخوردار بود. فعالیت ها و آموزش های فرای که بر بنیان های فرهنگی ایرانی در آسیای میانه تاکید می کرد را می شود از مهم ترین عواملی دانست که ساکنان این مناطق را با ریشه های فرهنگی ایرانی خود پیوند داد.(4)

وی در کتب و مقالات پر شمار درباره ی سهم ایرانیان در تاریخ آسیای مرکزی فراوان قلم زده، تا آنجا که می توان گفت دست نوشته های او در باب تاریخ ایران بیشتر معطوف و متمایل به صفحات شرقی فلات ایران تا حدود دشتهای مرغزاری(سبزه زار) ایران نشین آسیای داخلی می شد.(5)

فرای در مقاله ی «فر کیانی در ایران باستان» به اعتقاد ریشه دار شاهان ایران باستان به حمایت ایزدی و تایید الهی، اشاره می کند و در مقاله ی کوتاهی که در آن با استناد بر نقاشی «جیمز موریه» از ویرانه یی را که پنداشته می شد آتشکده ی «بیشابور» بوده است، ثابت کرد این بنا دارای سقف بوده و آتشکده یی روباز نبوده است. در این نقاشی در بالای دیوارهای بنا پنجره های وجود داشت که اکنون، باقی نمانده است؛ وی با بررسی تلاش های پیشین برای خواندن «کتیبه گور کوروش»، اثبات کرد که این متنی است به زبان پارسی باستان و خط آرامی که به فرمان یکی از آخرین پادشاهان هخامنشی تهیه شده است.

فرای ورود اسلام به ایران را بزرگترین و مهم ترین حادثه سراسر تاریخ دانسته است. همچنین معتقد است ورود اسلام به ایران بزرگترین دوران دگرگونی در تاریخ ایران و گسترش اسلام است. وی در کتاب عصر زرین فرهنگ می آورد:«عصر زرین فرهنگ ایران از ورود اسلام به ایران تا پیش از سده های ششم و هفتم هجری می باشد که با تاخت و تاز و مغولان تباه شد».(6)

فرای نگاه ویژه ای به فرهنگ ایرانی دارد. او در عین حال که دوران باستان را ستایش می کند، به دوره بعد از اسلام که می رسد تاکید دارد، ایرانیت در اندیشه و فهم اسلامی حل می شود. وی معتقد است علت اصلی پیشرفت و تمدن اسلامی، مسلمان شدن ایرانی هاست و مظهرش را در قرن های چهارم و پنجم هجری می توان مشاهده کرد. در واقع تاکید اصلی فرای بر قدرت فرهنگی ایرانی است که در دوره اسلامی تحت تاثیر اندیشه اسلامی قرار می گیرد.(7)وی در قیاس بین اسلام و غرب می گوید:«تاثیر اسلام در تاریخ ایران بسی ژرف تر از صنعتی شدن و نفوذ غرب است».



***از جایزه دکتر افشار تا جشنواره ی خوارزمی

در 28آذر1382 خورشیدی آیین گرامیداشتی به مناسبت پنج دهه خدمات خستگی ناپذیر پروفسور فرای برجسته ترین ایران شناس جهان به همت «جامعه بین المللی فرهنگ ایرانی» و «انستیتوی آمریکایی مطالعات ایرانی در دانشگاه کلمبیا» برگزار شد. وی در سال1٣٨٣، سیزدهمین جایزه ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار یزدی، را دریافت کرد.(8)

شادروان دهخدا به سبب علاقمندی وی (فرای) به امر ایرانی شناسی، او را «ایران دوست» می نامید و فرای در امضای خود این لقب را افزود. نلسون فرای از سال 2001 تا 2010 عضو افتخاری سازمان «پرشین گلف آنلاین» بود و همواره با ارسال نامه به تحریف کنندگان از نام خلیج فارس دفاع کرد. در نوزدهمین جشنواره ی بین المللی خوارزمی در سال 1384 از وی به عنوان میهمان افتخاری جشنواره و به پاس تلاش های وی در شناساندن هر چه بیشتر قلمرو فرهنگی و تاریخی ایران و ایرانیان تقدیر شد.(9)

در نهایت این ایران شناس برجسته در روز پنجشنبه 27 مارس 2014 (هفتم فروردین 1393) در 94 سالگی در شهر «بوستون» آمریکا درگذشت. ریچارد نلسون فرای در وصیتنامه ی خود خواسته تا پس از مرگش در اصفهان و در کنار رودخانه ی «زاینده رود» نزدیک آرامگاه پروفسور «آرتور پوپ» شرق شناس نامی به خاک سپرده شود.



*گروه پژوهش های خبری

پژوهش**م.س**2054

**پی نوشتها:

1-فرای،کرم رضایی پریسا،در بیان زندگی خود،فصلنامه بخارا،خرداد1383،شماره 36،ص125

2- اسلامی حامد، از شیفتگی به فرهنگ ایران تا تجلیل از ایران،هفته نامه پنجره،شماره 190

3-گرامیداشت پروفسور ریچارد نلسون فرای، نامه فرهنگستان،آذر1383،شماره 24، ص205

4- نوری بر زاویه تاریک، پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران

5-برجیان حبیب، ایران شناسی در غرب، نشریه ایران شناسی، سال یازدهم،زمستان 1378، شماره44.ص911

6-فرای ریچارد، مسعود رجب نیا،عصر زرین فرهنگ ایران،انتشارات سروش،ص20

7- گفت و گوی دکتر محمد مهدی اسلامی با هفته نامه پنجره،شماره 190.ص67-66

8- گرامیداشت پروفسور ریچارد نلسون فرای، نامه فرهنگستان، آذر1383، شماره24، ص205

9-سایت انجمن ایرانی تاریخ

رونق معادن و صنایع معدنی در گرو جذب سرمایه گذاری خارجی

نایب رئیس خانه معدن ایران گفت: امروز ایران در بین 10 کشور شاخص معدنی جهان جای دارد و بنابراین جذب سرمایه گذاری خارجی برای رونق معادن و صنایع معدنی اجتناب ناپذیر است.

پول‌نیوز - نایب رئیس خانه معدن ایران گفت: امروز ایران در بین 10 کشور شاخص معدنی جهان جای دارد و بنابراین جذب سرمایه گذاری خارجی برای رونق معادن و صنایع معدنی اجتناب ناپذیر است.

به گزارش گروه صنعت و بازرگانی پول‌نیوز، محمدرضا بهرامن در جمع اعضای این تشکل اظهار داشت: بررسیها نشان می دهد که بیش از سه دهه قبل میزان مواد معدنی استخراجی از معادن کشور کمتر از 100 میلیون تن برآورد شده و اکنون آمارها ارقام 370 تا 390 میلیون تن را نشان می دهد.

وی افزود: حرکت رو به رشد در بخش معدن و صنایع معدنی نیازمند حمایتهای همه جانبه دولت است و نبود این پشتیبانی، مانع از تحقق برنامه ها خواهد شد.

بهرامن از افزایش جهشی حقوق دولتی معادن به عنوان یک تصمیم شتابزده یاد کرد که نمی تواند گره گشا باشد و مانع از تحرک در این بخش می شود.

وی، بروز پدیده اقتصادی تورم و رکود در کشور را از دغدغه های فعالان بخش معدن و صنایع معدنی دانست و گفت: دولت یازدهم در دوره کوتاه فعالیت خود، برای کاهش تورم تلاش می کند و باید برای جایگزینی رونق به جای رکود گامهای جدی برداشت.

نایب رئیس خانه معدن ایران، فقر مطالعات و تحقیقات میدانی و عملیاتی در حوزه های مختلف معادن و صنایع معدنی کشور را یک مشکل بنیادی دانست و گفت: هم اندیشی و همپوشانی همه عوامل دولتی و بخش خصوصی برای غلبه بر این مشکل اهمیت بسزایی دارد.

وی زمینه سازی برای حضور سرمایه گذاری خارجی را گامی مهم برای بهره گیری از فناوری نوین دانست که پیامد ارتقای کیفیت تولیدات را به همراه دارد.

به اعتقاد این متخصص بخش معدن، دستیابی به سرمایه گذاری مستقیم خارجی در حقیقت به منزله یک چالش سخت در بخش معدن و صنایع معدنی محسوب می شود و موفقیت در این عرصه نیازمند دیپلماسی سیاسی و اقتصادی به موازات هم است.

وی اظهار امیدواری کرد: دولت یازدهم در حوزه معادن و صنایع معدنی به نقش مشورتی با تشکل ها و اهل حرفه بیش از پیش اهمیت دهد و در این جهت سیاستهای خود را تنظیم نماید.

ذخایر اکتشافی معدنی ایران بر اساس گزارش های رسمی 57 میلیارد تن اعلام شده که از این رقم 37 میلیارد تن ذخیره قطعی و بقیه احتمالی است.

منابع غیر رسمی اذعان دارند که کانادا به عنوان یک کشور معدنی در جهان سالانه دو میلیون متر حفاری اکتشافی دارد، اما ایران به عنوان یکی از 10 کشور شاخص جهان در این عرصه ظرف نیم قرن گذشته کمتر از دو میلیون متر فعالیت اکتشافی انجام داده است.

ارزش اقتصادی راه‌های ایران چقدر است؟

ارزش‌ راه‌های کشور بیش از 200 هزار میلیارد تومان است که سالانه باید سه تا پنج درصد این رقم برای بهسازی و نگهداری از جاده‌ها صرف شود.

پول‌نیوز- احمدرضا خادمی - معاون دفتر تجهیز ماشین‌آلات و راهدارخانه‌های سازمان راهداری   با بیان اینکه اعتبار سالانه نگهداری راهها تقریبا یک دهم استاندارد‌های جهانی است، اظهار کرد: بر اساس استاندارد جهانی سه تا پنج درصد ارزش جاده‌های کشور، پل‌ها، ابنیه‌ها و تونل‌ها باید صرف بهسازی و نگهداری ‌از آن‌ها شود که با احتساب این رقم سالانه باید حدود 8000 میلیارد تومان اعتبار نگهداری اختصاص یابد.

به گزارش ایسنا، وی افزود: این در حالی است که این اعتبار، سالانه هزار میلیارد تومان است یعنی یک هشتم اعتبار مورد نیاز اختصاص داده می‌شود.

خادمی تاکید کرد: با توجه به اینکه اعتبار اختصاص داده شده در این زمینه کم است نمی‌توانیم نقاط پرحادثه را با سرعت لازم ایمن کنیم و طبیعی است که سوانح جاده‌ای با سرعتی که مدنظر مردم و دولت است کاهش نمی‌یابد.

مشاور معاون راهداری سازمان راهداری اظهار کرد: اگر اعتبارات واقعی و مورد نیاز را اختصاص دهند این انرژی و پتانسیل را در نیروی انسانی حوزه معاونت راهداری شاهد هستیم که جاده‌ها را به استاندارد جهانی رسانده و تمام گاردیل‌های فرسوده را مرمت کنیم ولی این اعتبارات خیلی کم است.

وی گفت: باید 20 درصد از اعتبارات استان‌ها برای نگهداری و ایمن‌سازی راههای آن منطقه اختصاص یابد این در حالی است که پارسال این اعتبارات حدود سه تا پنج درصد بود و این نشان می‌دهد که استانداران باید عنایت بیشتری نسبت به بخش راه و راهسازی داشته باشند.

کم‌بارش‌ترین و پربارش‌ترین استان‌های کشور

در 200 روز نخست سال آبی جاری، گیلان با 738 میلیمتر، عنوان پر بارش ترین و سمنان با 51 میلیمتر عنوان کم بارش ترین استان کشور را به خود اختصاص داده است.

پول‌نیوز - استان های گیلان و سمنان در 200 روز نخست سال آبی جاری، به ترتیب پر بارش ترین و کم بارش ترین استان های کشور گزارش شده اند.

در 200 روز نخست سال آبی جاری، گیلان با 738 میلیمتر، عنوان پر بارش ترین و سمنان با 51 میلیمتر عنوان کم بارش ترین استان کشور را به خود اختصاص داده است.

میزان بارش استان گیلان در مقایسه با 200 روز ابتدایی سال آبی گذشته، 24 درصد افزایش و در قیاس با دوره دراز مدت 13 درصد افزایش داشته است.

همچنین در این مدت استان کهگیلویه و بویراحمد با 566 میلیمتر بارندگی، پس از گیلان در جایگاه دوم استان های پر بارش کشور قرار گرفته است.

میزان بارش استان کهگیلویه و بویراحمد در مقایسه با 200 روز ابتدایی سال آبی گذشته، دو درصد کاهش و در قیاس با دوره درازمدت 12 درصد کاهش نشان می دهد.

همچنین در 200 روز نخست سال آبی جاری، در استان چهارمحال و بختیاری 551 میلیمتر بارندگی صورت گرفته که این میزان بارش در مقایسه با سال آبی گذشته چهار درصد کاهش یافته است و در قیاس با دوره دراز مدت 42 ساله شش درصد کاهش نشان می دهد.

سمنان به عنوان کم بارش ترین استان کشور در سال آبی جاری، است که حجم بارندگی های آن 51 میلیمتر ثبت شده است.

میزان بارش استان سمنان در مقایسه با 200 روز ابتدایی سال آبی گذشته، 47 درصد کاهش و در قیاس با دوره دراز مدت 42 ساله 42 درصد کاهش نشان می دهد.

پس از این استان، یزد با 77 میلیمتر و خراسان جنوبی با 88 میلیمتر بارندگی در 200 روز نخست سال آبی جاری، دیگر استان های کم بارش کشور گزارش شده اند.

میزان بارش استان یزد در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته 21 درصد کاهش و در قیاس با دوره درازمدت 42 ساله هفت درصد کاهش نشان می دهد.

بر اساس این گزارش، میزان بارش استان خراسان جنوبی نیز در مقایسه با مدت مشابه سال آبی گذشته 15 درصد کاهش و در قیاس با دوره دراز مدت 42 ساله 12 درصد کاهش نشان می دهد.

آی.اچ.اس رشد اقتصادی 8 درصدی برای ایران پیش‌بینی کرد

موسسه آمریکایی تحلیل اطلاعات آی اچ اس (IHS) به تازگی گزارشی را درباره مسیر احتمالی اقتصاد ایران بر اساس سه سناریوی خوشبینانه تا 8، وضعیت موجود تا 3 و نزولی تا 2 درصد پیش بینی کرده است.

پول‌نیوز - موسسه آمریکایی تحلیل اطلاعات آی اچ اس (IHS) به تازگی گزارشی را درباره مسیر احتمالی اقتصاد ایران بر اساس سه سناریوی خوشبینانه تا 8، وضعیت موجود تا 3 و نزولی تا 2 درصد پیش بینی کرده است.

به گزارش پایگاه اینترنتی البوابه این شرکت پیش بینی کرده که در سناریوی خوشبینانه اقتصاد ایران می تواند بین 6 تا 8 درصد رشد کند.

برایان پلاماندون اقتصاددان ارشد خاورمیانه عضو این مرکز و مسوول تهیه این گزارش نتیجه می گیرد که اقتصاد ایران می تواند در سناریوی نزولی بین یک تا 2 درصد، در سناریوی وضعیت موجود 2 تا 3 درصد و در سناریوی خوشبینانه بین 6 تا 8 درصد رشد کند.

بر اساس این گزارش، وضعیتی که ممکن است به بروز سناریوی نزولی منجر شود شامل وخامت روابط بین ایران و غرب، عدم توازن اقتصادی، وخامت وضعیت بخش نفت و گاز است که به موجب آن تولید نفت می تواند به تقریبا 2 میلیون بشکه در روز تا سال 2020 کاهش یابد.

پیش بینی می شود در این مدت اقتصاد ایران بین 1 تا 2 درصد رشد داشته باشد.

در سناریوی بی ثباتی زیاد نبود اطمینان، تحریم های نسبی اقتصادی و مالی، محرومیت بخش های اصلی اقتصادی از سرمایه خصوصی و سوبسیدهای مصرف کننده و تولید به عنوان هدر دهنده سهم بزرگی از منابع دولت و نیز تولید نفت خام به میزان 2.8 میلیون بشکه در روز، باز هم رشد اقتصادی ایران هم چنان بین یک تا 3 درصد در سال خواهد بود.

بهترین وضعیت رشد اقتصادی در سناریوی خوشبینانه پیش بینی شده که در صورت بهبود روابط ایران و غرب، لغو تحریم های اقتصادی، افزایش تجارت فرامنطقه ای، مشارکت سرمایه گذاران خارجی در اقتصاد داخلی ایران و نیز جهش تولید نفت خام به تقریبا 4 میلیون بشکه در روز رخ خواهد داد.

بر اساس گزارش آی اچ اس، در این وضعیت اقتصاد ایران شاهد بهترین رشد تاکنون خواهند بود. تولید ناخالص داخلی (GDP) واقعی تا سال مالی 2015-2014 و به شرط برداشتن تحریم ها 1.5 درصد رشد خواهد داشت.

به نوشته البوابه، در حال حاضر اتحادیه اروپا ممنوعیت پوشش بیمه ای انتقال نفتی ایران را به حالت تعلیق در آورده ، 4.2 میلیارد دلار از درآمدهای بلوکه شده نفتی ایران آزاد شده و محدودیت های کنونی واردات نفت خام شش کشور در رابطه با شش کشور خریدار نفت از ایران بدون تغییر ادامه دارد.

در گزارش دیگری که صندوق بین المللی پول به تازگی درباره چشم انداز اقتصاد جهانی منتشر کرد، خروج اقتصاد ایران از وضعیت رکود در سال 2015-2014 پیش بینی می شود.

بر اساس این گزارش، در سال 2014 اقتصاد ایران 1.5 درصد و در سال 2015 به 2.3 درصد رشد خواهد کرد.

این صندوق، نرخ تورم در سال2014 را 23 درصد پیش بینی کرده که در مقایسه با سال 2013 که به میزان 35.4 درصد بود، کاهش نشان می دهد.

بر اساس گزارش جدید بانک جهانی نیز انتظار می رود رشد اقتصادی در کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت از جمله ایران، عراق، الجزایر، لیبی و یمن بار دیگر رونق گیرد و به طور متوسط به 6.8 درصد در سال 2015 برسد.

بر اساس گزارش این بانک، رشد اقتصادی ایران در سال 2013 به منفی 0.7 درصد رسید.